دوره 1، شماره 3، 1404، صفحات 31 - 52

نویسندگان : شکوه سادات علی زاده مقدم* ¹ ، زهرا رضائی برزانی ² ، کیمیا خوشدل ³ ، مرتضي جساس ⁴

چکیده :
در میان چالش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی جهان امروز، سازمان‌های اجتماعی و غیرانتفاعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای نوآورانه برای توسعه پایدار مطرح شده‌اند. این سازمان‌ها با تمرکز بر حل مسائل اجتماعی، رفع نابرابری‌ها و ایجاد تغییرات مثبت در جوامع، نقش بسزایی در تأمین رفاه عمومی و بهبود کیفیت زندگی ایفا می‌کنند. با این حال، بقا و تأثیرگذاری این سازمان‌ها به‌شدت تحت تأثیر زیست‌بوم‌های اجتماعی، اقتصادی و نهادی جوامع قرار دارد. مقاله حاضر به دنبال ارائه تصویری جامع از زیست‌بوم سازمان‌های اجتماعی است و تلاش می‌کند رویکردهای نوآورانه و مدل‌های ترکیبی موفق را در این حوزه معرفی کند. هدف اصلی این مقاله، بررسی عواملی است که پایداری و نوآوری سازمان‌های اجتماعی را تضمین می‌کنند. در این راستا، طراحی مدل‌های مقایسه‌ای، نقش زیست‌بوم‌های محلی در تأثیرگذاری سازمان‌های اجتماعی، اهمیت نهادها و شبکه‌های ذینفع و همچنین آموزش کارآفرینی اجتماعی به‌عنوان ابزار مؤثر برای ارتقاء عملکرد این سازمان‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد سازمان‌هایی که از زیست‌بوم‌های حمایتی، شامل نهادهای قدرتمند، قوانین مشخص و همکاری‌های شبکه‌ای برخوردار بوده‌اند، توانسته‌اند نوآوری‌های بیشتری ارائه دهند و تأثیرات اجتماعی گسترده‌تری داشته باشند. همچنین برنامه‌های آموزشی همچون دوره‌های MBA کارآفرینی اجتماعی، در توانمندسازی رهبران و ایجاد زیست‌بوم پایدار نقش کلیدی ایفا کرده‌اند. این مقاله پیشنهاد می‌دهد که دولت‌ها و سایر نهادهای حمایتی، با سرمایه‌گذاری بیشتر بر آموزش و ایجاد زیرساخت‌های حمایتی، نقش فعال‌تری در تقویت زیست‌بوم سازمان‌های اجتماعی ایفا کنند. علاوه بر این، ارتقاء سیاست‌های حمایتی و تنظیم همکاری‌های شبکه‌ای میان نهادهای مختلف می‌تواند تأثیر اجتماعی این سازمان‌ها را افزایش دهد و آنان را به عاملان کلیدی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار بدل سازد. در ادامه، مقاله به بررسی نقش مدل‌های ترکیبی سازمان‌های اجتماعی، که همزمان اهداف مالی و اجتماعی را دنبال می‌کنند، نیز می‌پردازد. این مدل‌ها نشان داده‌اند که در زیست‌بوم‌های دارای حمایت نهادی قوی‌تر، بیشترین کارایی را داشته‌اند. همچنین، تأثیر آموزش و توسعه منابع انسانی در سازمان‌ها به‌ویژه در کشورهای اروپایی، می‌تواند الگویی مؤثر برای سایر مناطق باشد. از این‌رو، مقاله تأکید دارد که سازمان‌ها باید از ابزارهای نوآورانه نظیر آموزش‌های تخصصی و ایجاد ظرفیت‌های مالی پایدار بهره گیرند تا بتوانند به اهداف اجتماعی و توسعه‌ای خود دست یابند.

کلمات کلیدی :
سازمان‌های اجتماعی، توسعه پایدار، زیست‌بوم سازمانی، کارآفرینی اجتماعی، مدل‌های ترکیبی